1گروه حشره شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز
2موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
3گروه حشرهشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز
چکیده
یکی از مهمترین مشکلات درختان کاج در پارک چیتگر، شیوع آفت سوسک پوستخوار کاج،Orthotomicus erosus (Wollaston) (Col.:Curculionidae: Scolytinae)، است که علاوه بر خسارت مستقیم، به عنوان ناقل بیماری های مختلف نیز عمل می کند. به منظور مطالعه نوسانات جمعیت فصلی سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج، نمونه برداری حشره کامل از شاخه ها و تنه های درختان کاج آلوده از مناطق مختلف پارک چیتگر تهران، در سال های 1393 الی 1395 انجام شد. تعداد 12 کانون آلوده در پارک چیتگر انتخاب و در هر کانون تعداد 4 تله فرومونی از نوع کراستراپ به فاصله 50 متر، در اسفند 1393 نصب گردید. در داخل هر تله یک پخش کننده فرومون تجمعی سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج و یک پخش کننده کایرومون درخت کاج، نصب گردید. براساس تاریخ شکار تله ها، ظهور حشرات کامل سوسک پوست خوار در اوایل فروردین بوده و پرواز آنها تا اواسط آذر ادامه داشت. میانگین شکار روزانه حدود 4 سوسک به ازای هر تله بود. از اواسط آذر به بعد تله ها فاقد شکار بودند. با توجه به نوسانات جمعیت آفت در منطقه، سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج در تهران دارای حداقل 6 نقطه اوج پرواز بود. اوج شکار تله ها، در تاریخ های 8 خرداد، 7 تیر، 5 و 25 مرداد، 4 شهریور، 3 مهر ماه مشاهده شد. بیشترین شکار حشرات کامل آفت به ترتیب در ماه های شهریور، تیر، مرداد، خرداد و مهر ماه با میانگین روزانه شکار به ازای هر تله، 2/9، 7/7، 2/7، 7/5 و6/1 سوسک به دست آمد. همچنین میانگین شکارکل در طی فصل های بهار، تابستان، پاییز و زمستان، به ترتیب، 401، 1159،114 و صفر سوسک به ازای هر تله بود و لذا بیشترین فعالیت آفت به ترتیب، در فصل های تابستان، بهار و پاییز می باشد. بررسی میزان شکار در کانون های مختلف پارک نشان داد که بیشترین شکار حشرات کامل آفت در بخش های شمالی و کمترین شکار در بخش های جنوبی پارک ثبت شده است.